Tuyến tiền liệt là gì?
Ở tuổi trưởng thành, tuyến tiền liệt có kích thước bằng quả óc chó. Tuyến này có hai thùy, nằm dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo.
Một trong những vai trò chính của tuyến tiền liệt đó chính là tiết ra chất lỏng vào niệu đạo cùng với tinh trùng. Chất dịch này giúp tạo nên tinh dịch và cung cấp năng lương cho tinh trùng, làm giảm tính axit của âm đạo.
Phân loại bướu tuyến tiền liệt
Bướu tuyến tiền liệt được chia làm 2 dạng:
- Bướu lành tuyến tiền liệt
- Bướu ác tính hay còn gọi là ung thư
Bướu lành tuyến tiền liệt
Thường gặp ở nam giới tuổi trung niên trở lên, do quá trình lão hóa. U lành này còn được gọi là u xơ tuyến tiền liệt, tăng sản tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt.
Sự phát triển của tuyến tiền liệt ở nam giới qua 2 giai đoạn. Đầu tiên xảy ra sớm ở tuổi dậy thì, tuyến tiền liệt tăng gấp đôi kích thước. Vào tuổi 25, tuyến tiền liệt phát triển trở lại. Vài năm sau giai đoạn tăng trưởng thứ hai gây ra bướu lành tuyến tiền liệt.
Mặc dù phát triển trong hầu hết cuộc đời của nam giới, nhưng phì đại tuyến tiền liệt không gây hậu quả gì nghiêm trọng cho tới khi lớn tuổi. Khi bướu lành chèn ép niệu đạo và gây ra các rối loạn tiểu tiện như: Tiểu rắt, tiểu nhiều, tiểu ngắt quãng… làm ảnh hưởng tới cuộc sống của họ
Ung thư tuyến tiền liệt (bướu ác tính)
Bệnh ung thư tuyến tiền liệt ít gặp hơn dạng bướu lành tính. Trước đây người ta cho rằng người bệnh ở nước Âu Mỹ có tỷ lệ mắc cao hơn nhưng hiện nay người ta thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ung thư tuyến tiền liệt như:
- Ung thư tuyến tiền liệt cũng khá phổ biến ở các nước châu Á, các nước càng phát triển thì số lượng người ung thư tuyến tiền liệt càng tăng; tuổi thọ bình quân càng cao thì tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt càng nhiều.
- Người da trắng dễ mắc bệnh hơn người da màu
- Ăn nhiều thịt dễ mắc bệnh hơn; ăn nhiều đậu nành ít mắc bệnh có lẽ vì đậu nành có chất đối kháng nội tiết tố sinh dục nam;
- Người làm việc tiếp xúc nhiều với các chất phóng xạ dễ mắc bệnh; nếu ăn nhiều thịt, mỡ động vật chế biến ở nhiệt độ cao sẽ sinh ra chất heterocyclic amines, hoặc khi nướng trên lửa sẽ sinh ra polycyclic aromatic hydrocarbons, là những chất gây ra ung thư
- Hoạt động tình dục nhiều cũng có thể gây ra ung thư tuyến tiền liệt
Tuy nhiên vấn đề này còn đang gây nhiều tranh cãi; phì đại tuyến tiền liệt cũng có nguy cơ ung thư; yếu tố di truyền: nếu cha mắc bệnh thì con cũng dễ mắc bệnh…
Triệu chứng của bướu tuyến tiền liệt
Khi xuất hiện bướu tuyến tiền liệt thường có một số triệu chứng điển hình dưới đây:
- Rối loạn tiểu tiện nhẹ
- Tiểu đêm
- Tiểu trong thời gian lâu
-Tiểu nhiều lần trong ngày, đi tiểu phải đứng một lúc mới tiểu được
Triệu chứng nặng hơn là tiểu khó, cảm giác đi tiểu không hết dù cố gắng. Nguyên nhân là do bướu chèn vào uống niệu đạo và gây khó khăn cho quá trình tiểu tiện.
Thực ra khi đó bướu tuyến tiền liệt đã có những chèn ép vào ống niệu đạo và bệnh đã ở vào giai đoạn muộn. Khi đã quá giai đoạn trên bệnh có những biến chứng:
- Bí tiểu
- Tiểu ra máu
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu
- Sỏi bàng quang
- Sỏi thận
- Suy thận
- Ung thư đã di căn
Cách chuẩn đoán xác định bướu tuyến tiền liệt
Các phương pháp sử dụng để chuẩn đoán bướu tuyến tiền liệt bao gồm:
- Sờ tuyến tiền liệt thấy sưng to khi thăm trực tràng (phụ thuộc vào kỹ năng của bác sĩ)
- Siêu âm để chuẩn đoán bướu
- Soi bàng quang
- Thử kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt trong máu
- Sinh thiết
Điều trị bướu tuyến tiền liệt như thế nào?
Bướu lành tính
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ. Trường hợp nhẹ người bệnh có thể được theo dõi hoặc dùng thuốc điều trị làm nhỏ bướu; làm giãn cơ vòng cổ bàng quang để dễ đi tiểu. Có thể dùng thuốc nam, thuốc bắc làm giảm bớt các triệu chứng kích thích bàng quang để bệnh nhân bớt tiểu nhiều lần.
Ung thư tuyến tiền liệt
Để điều trị ung thư tuyến tiền liệt có 3 phương pháp chính:
- Phẫu thuật
- Dùng thuốc
- Xạ trị
Tùy theo tình trạng người bệnh mà lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp. Nếu khối u đã di căn thì việc điều trị chỉ là tạm thời. Nội soi cắt đốt một phần tuyến để bệnh nhân đi tiểu được, còn phần lớn mô tuyến ung thư để lại. Sau đó mổ cắt bỏ 2 tinh hoàn để loại bỏ nguồn nội tiết androgen ảnh hưởng lên khối ung thư, hoặc tiêm thuốc ức chế androgen. Bệnh nhân phải được theo dõi bằng PSA, nếu PSA tăng gấp đôi nồng độ ban đầu, cần điều trị bằng thuốc hoặc tia xạ.
Nếu ung thư còn ở giai đoạn khu trú, chưa di căn thì nên chọn phương pháp cắt toàn phần tuyến tiền liệt để lấy toàn bộ khối u. Nhưng có một số hạn chế như người bệnh đi tiểu không kiểm soát một vài tháng sau phẫu thuật rồi mới trở lại bình thường vì hệ thống cơ vòng giữ nước tiểu đã bị cắt bỏ cùng với tuyến tiền liệt.
Phương pháp xạ trị có thể áp dụng cho bất cứ giai đoạn nào của bệnh.
0 nhận xét :
Đăng nhận xét